Đi qua trăm năm cùng nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư

Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh vừa giới thiệu tự truyện “Đi qua trăm năm” của Nhà nghiên cứ Nguyễn Đình Tư. Tác phẩm đưa bạn đọc đi xuyên qua hai thế kỷ của cuộc đời thăng trầm một con người, từ cậu bé xuất thân từ làng quê Thanh Chi (Thanh Chương, Nghệ An) đến nhà nghiên cứu bình dân ở tuổi bách niên.

Với tự truyện cuộc đời “Đi qua trăm năm”, bạn đọc sẽ hiểu thêm về vùng đất Thanh Chương xứ Nghệ. Nơi đó cậu bé Nguyễn Đình Tư đã trải qua thời thơ ấu sống động, vẹn nguyên ký ức đến hôm nay. Quê hương đã giữ lại trong tâm khảm ông về hình dáng và tình cảm của người cha mẫu mực, người mẹ ruột yêu thương chẳng may qua đời sớm, người mẹ kế vì chồng, vì thương mấy đứa con chồng mà chịu thương chịu khó. Từ cậu học sinh giỏi trở thành chàng thanh niên tập tành đường chính trị, những thay đổi thời cuộc trong trong dòng chảy lịch sử đã đưa Nguyễn Đình Tư xuôi về Nam, gặp những khúc quanh cuộc đời, rồi bước vào nghiệp cầm bút 80 năm qua. Sách dày 384 trang gồm 11 chương: Quê hương – Ký ức vẹn nguyên, Ít mảnh sử làng xã vùng đất Thanh Chương, Một thuở ấu thơ, Thời học sinh và chí lập thân, Một người cha gương mẫu, Tập tành đường chính trị, Cuộc sống gia đình, Dập dềnh sóng biển xuôi Nam, Theo thời tìm kế mưu sinh, Những khúc quanh cuộc đời, Nghiệp cầm bút, Phụ lục những hình ảnh lưu giữ quá khứ và hiện tại.

Tự truyện “Đi qua trăm năm” ban đầu chỉ là ấp ủ trong tâm trí của Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư. Ông định hoàn thành thêm nhiều dự án đã lên kế hoạch từ trước rồi mới viết về cuộc đời mình. Vào ngày 16/7/2022, trong lần đầu Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh ông Nguyễn Văn Nên đến thăm tác giả cao niên mẫn tuệ và hồn hậu hiếm có của vùng đất Gia Định – Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh. Được dịp nghe ông kể câu chuyện cuộc đời, ông Nguyễn Văn Nên lập tức khích lệ động viên ông Nguyễn Đình Tư ưu tiên viết tự truyện trước: “Con đặt hàng cụ viết trước tự truyện Một kiếp người của cụ đi; mấy công trình nghiên cứu chậm lại một chút cũng được”. Được lời như mở tấm lòng, “ông Bụt” 103 tuổi của Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh dồn hết động lực và trí nhớ ngồi gõ máy vi tính trong 6 tháng tiếp theo kể chuyện đời mình. “Đi qua Trăm năm” hoàn thành đúng hẹn và ra mắt bạn đọc vào đầu năm 2024.

NNC Nguyễn Đình Tư tâm sự về lý do vì sao bây giờ mới viết tự truyện: “Tôi năm nay 103 tuổi, cái tuổi xưa nay hiếm, nhất là đối với dòng họ của tôi. May nhờ tổ ấm phúc nhà, nhờ mười phương chư Phật gia hộ nên tôi vẫn được khỏe mạnh, vẫn tự đi lại bình thường mà không cần dùng gậy hay cần người dìu. Tinh thần tôi vẫn minh mẫn, trí nhớ tôi vẫn còn tốt, có thể đánh vi tính, xem sách báo không cần phải đeo kính. Tôi đã sống qua hai thế kỷ XX và XXI, trải qua nào thời vua quan nhà Nguyễn, thực dân Pháp, phát xít Nhật, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Việt Nam Cộng hòa, Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Nhìn lại quãng đời đã qua với nhiều kỷ niệm vui buồn, những thăng trầm trong cuộc sống, chứng kiến nhiều biến chuyển của thời cuộc, của vận mệnh quốc gia, của đời sống xã hội, tôi thấy đáng ghi lại để cho con cháu biết về quê hương, về các bậc tiền bối, để rút ra những kinh nghiệm về cuộc sống, biết cái gì nên tránh cái gì nên làm, cái gì nhất thời, cái gì là vĩnh cửu. Tôi thì tôi không có tài cán gì, không có tư tưởng gì cao siêu, chỉ có một cuộc sống bình thường như mọi người, với những thất bại, những sai lầm trong cuộc sống dẫn tới có lúc đen tối nhất, tưởng không có lối thoát. Nhưng với ý chí phấn đấu không ngừng nghỉ, không thất vọng, không bi quan, tôi đã vượt qua được hoàn cảnh để thực hiện lý tưởng cuộc sống… Đời tôi cũng có những khuyết điểm, thất bại mà cũng có những thành công đáng ghi nhớ để con cháu biết lấy làm bài học kinh nghiệm trong việc đối nhân xử thế”.

NNC Nguyễn Đình Tư được độc giả biết đến như một nhà văn với bộ tiểu thuyết dã sử 6 tập Loạn 12 sứ quân – viết bên vệ đường cổng xe lửa Phú Nhuận trong những năm đầu sau ngày giải phóng bày thùng đồ nghề bơm sửa xe đạp. Ông đặc biệt trở thành nhà biên khảo bình dân nổi tiếng trong nhiều năm mang cơm và trải chiếu nghỉ trưa ở hành lang Trung tâm lưu trữ Quốc gia II, đợi giờ mở cửa phục vụ bạn đọc, miệt mài nghiên cứu nguồn tài liệu gốc về lịch sử, văn hóa, địa lý vùng đất Nam Bộ.

Đến những dòng cuối cùng của tự truyện, bạn đọc vẫn cảm nhận được ăm ắp tình cảm của ông Nguyễn Đình Tư: “Tập tự truyện này đã khép lại trang sau cùng. Những gì bạn đọc đã lướt qua đều thấy cuộc đời của tôi đã trải qua những gì khổ cực nhất, vất vả nhất, buồn tủi nhất chiếm đến hai phần ba năm tháng mới được hưởng những gì gọi là vinh dự vào cuối đời, không khác gì một câu chuyện cổ tích ngày xưa vậy. Và lời cuối trước khi khép lại tự truyện này, tôi vẫn còn dự định trong những ngày cuối đời sẽ viết tiếp 10 đầu sách nữa, nếu sức khỏe cho phép”.

Bà Đinh Thị Thanh Thủy (Nguyên Giám Đốc – Tổng Biên Tập Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Tác phẩm Đi qua trăm năm ra mắt như một món quà mừng đại thọ tuổi 104 mà Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh trang trọng trao tặng cụ Nguyễn Đình Tư – người của trăm năm. Ngay sau tác phẩm Đi qua trăm năm, nhà nghiên cứu tuổi quá bách niên Nguyễn Đình Tư sẽ lại dành 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày bên máy vi tính và sách vở để làm việc, miệt mài với những số liệu, thông tin để viết tiếp những đề tài trong dự kiến như: Từ điển địa danh hành chính Bắc Bộ, Trung Bộ; Lịch sử thành lập và phát triển các tỉnh Bắc Bộ – Trung Bộ – Nam Bộ và Tây Nguyên…”

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư sinh năm 1920 tại xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương, Nghệ An.

Thời kháng chiến chống Pháp ông là cộng tác viên báo Độc Lập; năm 1962 làm việc cho Ty Điền địa Phú Yên.

Tính đến nay, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư có khoảng 60 đầu sách đã xuất bản, các công trình từ trước năm 1975 như: Non nước Phú Yên, Địa chí Khánh Hòa, Non nước Ninh Thuận, Đường phố nội thành TP.HCM, Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ, Non nước Quảng Trị, Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam Bộ, Sổ tay tên đường ở thành phố Hồ Chí Minh, bộ sách Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954), Địa chí hành chính các tỉnh Nam kỳ thời Pháp thuộc (1859-1954), tiểu thuyết Loạn 12 sứ quân, bộ sách Gia Định – Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020)… Mới nhất là tự truyện Đi qua trăm năm được ấn hành vào đầu năm 2024.

Các tác phẩm đạt giải thưởng và ghi nhận thêm:

Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ – Giải Bạc Sách Hay của Hội Xuất bản Việt Nam năm 2009

Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859 – 1954) (2 tập) – Giải A Sách hay Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ nhất năm 2018

Tác giả nhận Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu lần thứ 11 năm 2023 Chuyên ngành lịch sử với bộ sách “Gia Định – Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698 – 2020)